Kırmızı Pancar Suyu Mucizesi: Gerçek & Mit? -

Pancar (Beta vulgaris), kırmızı pancar, sofra pancarı, bahçe pancarı veya sadece pancar olarak da bilinen kök sebzelerden biridir. Ancak, günümüz akademik araştırmaları kırmızı pancarın sahip olduğu zengin içeriğinden dolayı onu basit bir sebze tanımının çok ötesine taşımıştır. Temel besinlerle dolu pancar, harika bir lif, folat (B9 vitamini), manganez, potasyum, demir ve C vitamini kaynağıdır. Literatür incelendiğinde, pancar veya pancar suyunun kan akışı iyileştirmede, daha düşük kan basıncı düzeyi sağlamada ve egzersiz performansı gelişimi de dahil olmak üzere sayısız sağlık yararı olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışmalarda pancar suyunun etkinliğinin altında yatan rasyonel nedenin içeriğinde bulunan yüksek inorganik nitrattan kaynaklandığı ifade edilmiştir.

Pancar veya pancar suyu bilimsel araştırmalara sıklıkla konu olmuş ve insan sağlığını korumu ve sürdürmede hatta hastalıkları önleme ve tedavi etmede etkili olup olamayacağı araştırılmıştır. Aynı zamanda, pancar veya pancar suyu tüketmenin egzersiz performansını da geliştirip geliştiremeyeceği bir diğer merak edilen başlıklar arasındadır. Bu bağlamda, akademik çalışmalarda, özellikle kan damarları üzerine etki etmede ve dolayısıyla kalp sağlığını etkileme potansiyeli olduğu vurgulanmıştır. Ayrıca, bazı araştırmalar kırmızı pancar suyu tüketenlerin sistolik ve diyastolik kan basıncı düzeylerini regüle etmede hatta hipertansiyon sorunu olanlarda tansiyonu düşürmede etkili olduğu da iddia edilmiştir.

Kırmızı pancarın içinde bulunan etken madde olan nitratın atletik performansını da etkileme potansiyeli olduğu iyi dokümante olmuş bir konudur. Bu kanının altında yatan rasyonel neden incelendiğinde nitratın, hücrelerde enerji üretmekten sorumlu olan mitokondrilerin verimliliğini arttırarak fiziksel performansı geliştirme potansiyeli gösterilmiştir. Başka bir araştırmada ise pancar suyu tüketmenin yorgunluk süresini uzattığı, kalp solunum performans düzeyini geliştirdiği ve bunun sonucunda sporcularda verimlilik gelişimi sağlayarak dayanıklılık performansını arttırabileceği savunulmuştur. Ayrıca, bazı diğer araştırmalarda pancar suyunun bisiklet performansını iyileştirdiği ve oksijen kullanımını %20'ye kadar arttırdığı da saptanmıştır. Bu araştırmalarda ortak paydada, pancar veya pancar suyunu tükettikten sonra 2-3 saat içinde kan nitrat seviyelerinin zirve yaptığı bundan dolayı nitratın potansiyel faydalarını en üst düzeye çıkarmak için antrenmandan 1-3 saat önce tüketilmesi tavsiye edilmiştir.

Kaynaklar

Bailey JC, Feelisch M, Horowitz JD, Frenneaux MP, Madhani M. Pharmacology and therapeutic role of inorganic nitrite and nitrate in vasodilatation. Pharmacol Ther. 2014 Dec;144(3):303-20. doi: 10.1016/j.pharmthera.2014.06.009. Epub 2014 Jun 30. PMID: 24992304. Bonilla Ocampo, D. A., Paipilla, A. F., Marín, E., Vargas-Molina, S., Petro, J. L., & Pérez-Idárraga, A. (2018). Dietary Nitrate from Beetroot Juice for Hypertension: A Systematic Review. Biomolecules, 8(4), 134. https://doi.org/10.3390/biom8040134 Domínguez, R., Cuenca, E., Maté-Muñoz, J. L., García-Fernández, P., Serra-Paya, N., Estevan, M. C., Herreros, P. V., & Garnacho-Castaño, M. V. (2017). Effects of Beetroot Juice Supplementation on Cardiorespiratory Endurance in Athletes. A Systematic Review. Nutrients, 9(1), 43. https://doi.org/10.3390/nu9010043 Gupta KJ, Lee CP, Ratcliffe RG. Nitrite Protects Mitochondrial Structure and Function under Hypoxia. Plant Cell Physiol. 2017 Jan 1;58(1):175-183. doi: 10.1093/pcp/pcw174. PMID: 28007968. Jajja A, Sutyarjoko A, Lara J, Rennie K, Brandt K, Qadir O, Siervo M. Beetroot supplementation lowers daily systolic blood pressure in older, overweight subjects. Nutr Res. 2014 Oct;34(10):868-75. doi: 10.1016/j.nutres.2014.09.007. Epub 2014 Sep 28. PMID: 25294299. Muggeridge DJ, Howe CC, Spendiff O, Pedlar C, James PE, Easton C. A single dose of beetroot juice enhances cycling performance in simulated altitude. Med Sci Sports Exerc. 2014 Jan;46(1):143-50. doi: 10.1249/MSS.0b013e3182a1dc51. PMID: 23846159. Whitfield J, Ludzki A, Heigenhauser GJ, Senden JM, Verdijk LB, van Loon LJ, Spriet LL, Holloway GP. Beetroot juice supplementation reduces whole body oxygen consumption but does not improve indices of mitochondrial efficiency in human skeletal muscle. J Physiol. 2016 Jan 15;594(2):421-35. doi: 10.1113/JP270844. Epub 2015 Dec 16. PMID: 26457670; PMCID: PMC4713742.